Adres

ul. Jana Matejki 4,
43-603 Jaworzno

Telefon

32 704 34 15

Seminogram, czyli badanie nasienia

Badanie nasienia to pierwszy etap oceny płodności mężczyzny. Analizowane podczas badania parametry to: ilość, ruchliwość, żywotność oraz morfologia plemników. Oddanie materiału odbywa się w klinice, w specjalnie przygotowanych, intymnych warunkach. Wynik badania jest wysoce wiarygodny, dzięki wykwalifikowanym diagnostom oraz wsparciu komputerowego systemu do oceny nasienia CASA.

Jak przygotować się do badania nasienia?

  • przed badaniem należy zachować 2-7 dni abstynencji płciowej (od ostatniego oddania nasienia)
  • nie powinno się spożywać alkoholu na tydzień przed badaniem

Warto odłożyć termin badania, jeśli w ciągu ostatniego miesiąca:

  • wystąpiła gorączka (temp. ciała powyżej 38˚C)
  • stosowano antybiotyki

W dniu badania należy zabrać ze sobą dowód osobisty lub inny dokument tożsamości ze zdjęciem. Pacjent powinien zgłosić osobie przyjmującej zlecenie wykonania badania lub pracownikowi laboratorium wszystkie przyjmowane leki oraz ewentualne trudności w oddaniu próbki (niekompletna próbka).

Jaki jest prawidłowy wynik seminogramu?

Zgodnie z aktualnymi kryteriami WHO z 2010 roku prawidłowy wynik badania ogólnego nasienia wynosi:

  • objętość ejakulatu: ≥ 1,5 mL,
  • pH: 7,0 – 8,0,
  • liczba plemników: ≥ 15 mln/mL,
  • liczba plemników w ejakulacie: ≥ 39 mln,
  • odsetek plemników o prawidłowej ruchomości: ≥ 32% z ruchem postępowym, ≥ 40% całkowitego ruchu,
  • morfologia (budowa): ≥ 4% plemników o prawidłowej budowie,
  • leukocyty w osadzie nasienia: < 1 mln/mL

Jak przebiega oddanie nasienia?

W dniu badania pacjent powinien okazać dowód osobisty lub inny dokument tożsamości ze zdjęciem. Po spełnieniu formalności (uzupełnienie zlecenia, krótki wywiad dotyczący przygotowania do badania), Pacjent otrzymuje sterylny kubeczek na materiał. W klinice znajduje się specjalny pokój, w którym panują intymne warunki, znajduje się telewizor oraz materiały pomocnicze. Pacjentowi może towarzyszyć partnerka. Pokój połączony jest z laboratorium podwójnym okienkiem, w którym należy zostawić kubeczek z materiałem.

Metody badania nasienia

Badanie przeprowadzamy metodą komputerową, ponieważ jest bardziej ustandaryzowana i wiarygodna. W ocenie plemników pomocny jest program Sperm Class Analyzer – dzięki niemu diagnosta wykonuje zdjęcia i filmy dokumentujące jakość nasienia i oznacza parametry budowy oraz ruchu plemników. Warto jednak pamiętać, że program komputerowy jest tylko narzędziem w rękach specjalisty, które sprawia, że badanie jest obiektywne, ale nie zastępuje jego doświadczenia i wprawnej oceny.

Co zrobić, gdy wynik badania nasienia jest nieprawidłowy?

Warto zwrócić uwagę, iż pojedyncze badanie nasienia ma znaczenie przesiewowe i zwykle nie może być podstawą rozpoznania całkowitej niepłodności. W przypadku nieprawidłowego wyniku, należy zasięgnąć porady specjalisty, który poszerzy dalszą diagnostykę (dodatkowe badania nasienia, badania hormonalne, badanie fizykalne i USG jąder, badania genetyczne) w celu wyjaśnienia przyczyny niepłodności i ewentualnego podjęcia leczenia przyczynowego. Warto także powtórzyć badanie z zachowaniem zasad prawidłowego przygotowania się do badania nasienia w ciągu 3-4 tygodni (zachowując jednakową/podobną ilość dni abstynencji płciowej, jak przy wcześniejszym badaniu). 

W przypadku ponownie nieprawidłowego wyniku należy rozszerzyć diagnostykę nasienia o kolejne dodatkowe badania. Rodzaj i kolejność wykonania tych dodatkowych badań określa lekarz – lepiej nie robić tych badań bez konsultacji z lekarzem,  gdyż może się okazać, że zostały wykonane niepotrzebnie.

Dodatkowe badania nasienia

Seminogram jest podstawowym badaniem, jednak może okazać się niewystarczający do oceny płodności. 

Lekarz prowadzący może zalecić wykonanie kilku innych badań (nawet jeśli podstawowe badanie nasienia jest prawidłowe)

Chromatyna plemnikowa

Badanie chromatyny plemnikowej, czyli fragmentacji materiału genetycznego w plemnikach, wykonujemy z zastosowaniem metody cytometrii przepływowej SCSA.

Główka każdego plemnika zawiera chromatynę plemnikową, czyli materiał genetyczny, wraz z którym przekazywana jest informacja genetyczna dla kolejnych pokoleń. Według naukowców najlepsze metody do badania chromatyny plemnikowej to cytometria przepływowa SCSA lub metoda TUNEL. Są to metody najbardziej wiarygodne, w przeciwieństwie do zwykłego testu HALO SPERM. Wynik podawany jest w formie indeksu fragmentacji DNA plemnikowego i dzięki niemu dowiadujemy się, ile plemników jest prawidłowych „od środka”.

Badanie fragmentacji chromatyny jest jednym z najważniejszych w diagnostyce męskiej płodności. Podwyższony wynik nie tylko utrudnia naturalne zajście w ciążę, ale także wskazuje na zwiększone ryzyko wystąpienia uszkodzeń w rozwijającym się zarodku i ryzyko poronień. Co ciekawe, nawet jeśli podstawowe badanie nasienia jest prawidłowe, zdarza się, że fragmentacja chromatyny jest podwyższona.

Jeśli wynik badania chromatyny plemnikowej jest nieprawidłowy, u Pacjentów podchodzących do procedury inseminacji lub in vitro istnieje możliwość zastosowania metody preparatyki plemników ZyMot. Dzięki niej z próbki selekcjonowane są plemniki o niższym odsetku fragmentacji DNA. U Pacjentów w trakcie zabiegu in vitro można opcjonalnie zastosować metodę MACS, czyli wyboru plemników bez oznak apoptozy i z niższą fragmentacją chromatyny.

Na uszkodzenie chromatyny plemnikowej może mieć wpływ podwyższony poziom wolnych rodników oraz niskie stężenie cynku.

Test HBA (test wiązania plemników z kwasem hialuronowym)

Badanie dojrzałości i funkcjonalności plemników. Plemniki, które wiążą się z kwasem hialuronowym, są w stanie związać się także z komórką jajową i doprowadzić do jej zapłodnienia.

Plemniki wiążące się z hialuronianem mają lepsze parametry genetyczne (mniej zaburzeń chromosomowych), przeszły prawidłowo proces spermatogenezy, czyli powstawania plemników, są żywotne i z sukcesem mogą uczestniczyć w procesie zapłodnienia oocytu. Podwyższony odsetek niedojrzałych plemników wskazuje na słabszy potencjał do zapłodnienia i może wyjaśniać przyczynę niepowodzeń w zajściu w ciążę.

Jeśli wynik testu jest nieprawidłowy, w czasie zabiegu in vitro istnieje możliwość zastosowania metody pICSI, która pozwala na selekcję dojrzałych plemników do zapłodnienia.

Test MAR – na obecność przeciwciał przeciw plemnikowych w klasach IgG i IgA

Zwykle przeciwciała w klasie IgG sprawdzane są standardowo, a badanie obecności przeciwciał IgA wykonywane jest przy pozytywnym wyniku IgG (>40%). Na podstawie własnego doświadczenia możemy stwierdzić, że przeciwciała IgA mogą także występować w przypadku nieobecności przeciwciał IgG. Test MAR w obu klasach przeciwciał jest więc zalecany Pacjentom przed przystąpieniem do inseminacji domacicznej lub do procedury in vitro, aby wybrać odpowiedni sposób przygotowania nasienia.

Obecne przeciwciała przeciwplemnikowe mogą powodować zlepianie się plemników, co prowadzi do zmniejszenia ich żywotności i ruchliwości oraz osłabia zdolność przechodzenia przez śluz szyjkowy, a przez to utrudnia lub nawet uniemożliwia proces zapłodnienia. Badanie powinno zostać wykonane, jeśli w podstawowym badaniu nasienia stwierdzono obecność aglutynacji (sklejonych ze sobą ruchomych plemników) lub jeśli lekarz podejrzewa niepłodność na tle immunologicznym. Przeciwciała IgA w diagnostyce męskiej niepłodności mają większe znaczenie niż IgG, gdyż ich obecność znacznie zmniejsza szansę na naturalne poczęcie.

W przypadku obecności przeciwciał przeciw plemnikowych u Pacjentów podchodzących do zabiegu inseminacji lub in vitro, standardowo przeprowadzamy specjalny rodzaj preparatyki nasienia (swim-up), który pozwala wyeliminować część przeciwciał z powierzchni plemników.

Posiew nasienia

Badanie uzupełniające diagnostykę, które pozwala na stwierdzenie obecności drobnoustrojów chorobotwórczych (bakterie, grzyby) w nasieniu. W przypadku potwierdzenia obecności chorobotwórczych szczepów, dodatkowo wykonywany jest antybiogram.

Badanie najczęściej zlecane jest w przypadku:

  • dolegliwości ze strony układu płciowego,
  • stwierdzenia w badaniu ogólnym nasienia leukospermii lub obecności bakterii.

Jeśli zostanie stwierdzona obecność drobnoustrojów chorobotwórczych: bakterii tlenowych, beztlenowych (BV), grzybów, Neisseria gonorrhoeae (GNC) oraz Trichomonas vaginalis (TV), Pacjent powinien przejść leczenie celowane, zanim rozpocznie starania o dziecko.

NAG – alfa-glukozydaza obojętna

Alfa-glukozydaza obojętna to wskaźnik funkcji najądrzy, gdzie zachodzi dojrzewanie plemników i nadanie im zdolności do ruchu. Nieprawidłowy wynik badania może wskazywać na stan zapalny najądrzy lub jąder albo niedrożność między najądrzami a przewodem wytryskowym.

Wskazania do wykonania badania:

  • podejrzenie stanu zapalnego najądrzy lub jąder
  • podejrzenie obniżonej zdolności antyoksydacyjnej w nasieniu
  • asthenozoospermia
  • leukocytospermia
  • azoospermia
  • teratozoospermia lub nieprawidłowy wynik badania chromatyny plemnikowej
  • kontrola po wazektomii (jako potwierdzenie niedrożności dróg wyprowadzających nasienie)

Fruktoza

Badanie ocenia funkcjonowanie pęcherzyków nasiennych – ich wydzielina stymuluje plemniki do ruchu i jest głównym składnikiem ejakulatu. Nieprawidłowy wynik badania może wskazywać na stan zapalny pęcherzyków nasiennych, niedrożność przewodów wytryskowych, wytrysk wsteczny, wrodzoną agnezję pęcherzyków nasiennych (obustronny brak nasieniowodów CBAVD) lub hipoandrogenizm.

Wskazania do wykonania badania:

  • hipoandrogenizm,
  • podejrzenie zaburzeń receptora dla testosteronu (zespół częściowej niewrażliwości na androgeny)
  • podejrzenie stanu zapalnego pęcherzyków nasiennych
  • asthenozoospermia
  • leukocytospermia
  • azoospermia
  • zwiększona objętość ejakulatu
  • zwiększona lepkość ejakulatu
  • kwaśny odczyn pH

Cynk

Cynk jest biochemicznym markerem funkcjonowania prostaty. Infekcja prostaty może spowodować jej zapalenie, które charakteryzuje się wydłużonym czasem upłynnienia i obniżeniem poziomu cynku w plazmie nasiennej.

Cynk bierze udział w stabilizacji chromatyny. Dzięki funkcji przeciwutleniacza pełni ważną rolę w ochronie przed wolnymi rodnikami i przedłużaniu żywotności plemników. Im więcej cynku w nasieniu, tym plemniki są mniej aktywne, co pozwala na zmagazynowanie energii, która będzie potrzebna im w trakcie wędrówki przez kobiece drogi rodne. Jest to bardzo istotne przy naturalnych staraniach o ciążę lub przy inseminacji – plemniki, które są aktywne tuż po ejakulacji, mogą z czasem „opadać z sił”. Ich osłabienie może spowodować, że nie dotrą do komórki jajowej, bo po drodze skończy im się energia. Brak cynku powoduje spadek libido oraz obniżenie sprawności seksualnej, co w oczywisty sposób nie ułatwia starań o dziecko. Niedobór tego pierwiastka występuje stosunkowo często u mężczyzn w okresie reprodukcyjnym.

Badanie biochemiczne cynku jest wskazane do stosowania:

  • jako element rozszerzonej analizy nasienia, np. po stwierdzeniu obniżonej żywotności, ruchliwości plemników, hiperaktywacji plemników lub wydłużonego czasu upłynnienia nasienia
  • po stwierdzeniu wysokiego stopnia fragmentacji chromatyny plemnikowej
  • w hipoplazji jąder, hipogonadyzmie, przy podejrzeniu zapalenia prostaty
  • po stwierdzeniu podwyższonego stresu oksydacyjnego w plazmie nasienia

Masz pytania? Skontaktuj się z nami!

ZADZWOŃ LUB NAPISZ WIADOMOŚĆ, ODEZWIEMY SIĘ DO CIEBIE NAJSZYBCIEJ JAK TO TYLKO MOŻLIWE.